Zachowek- komu się należy ?

  Zachowek jest uprawnieniem, które ma ochronić prawa najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z mocy prawa tj. dziedziczyli z ustawy, a są to: zstępni ( dzieci, wnuki), małżonek oraz rodzice. Jeżeli osoby te nie uzyskały spadku po spadkodawcy, mogą żądać od osoby powołanej do spadku zapłaty kwoty pieniężnej.  Jeżeli jednak w chwili śmierci spadkodawca posiadał rodziców, małżonka i dzieci to roszczenie o zachowek mają tylko ci spadkobiercy ustawowi, którzy dziedziczyliby w pierwszej kolejności czyli małżonek i dzieci. Dopiero wtedy kiedy spadkodawca nie miałby dzieci, czy małżonka, wtedy roszczenie o zachowek przysługuje rodzicom spadkodawcy.

Kiedy zachowek się nie należy ?

Po pierwsze, zachowek nie należy się osobom uprawnionym jeśli zostały wydziedziczone. Spadkodawca ma prawo wydziedziczyć w testamencie tego kto wbrew jego woli postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, kto dopuścił się względem niego albo jednej z najbliższym mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, a także tego, kto uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Ponadto, zachowek nie przysługuje osobie, która jest uznana za niegodną dziedziczenia. Spadkobierca może zostać uznany za niegodnego dziedziczenia jeżeli dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy. A także, gdy podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności, bądź też umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.

Wysokość zachowku

Zachowek należy się w wysokości połowy udziału, jaki przypadałby osobie uprawnionej w razie dziedziczenia ustawowego. Jeżeli jednak osoba uprawniona do zachowku jest osobą trwale niezdolną do pracy albo małoletnim zstępnym spadkodawcy, wtedy przysługuje mu zachowek w wysokości 2/3 tego udziału.

Przy ustalaniu wysokości zachowku należy wziąć pod uwagę wartość majątku z chwili śmierci spadkodawcy, wartość poczynionych przez niego darowizn i zapisów windykacyjnych, krąg osób które dziedziczyłyby z ustawy a także wysokość przysługujących im udziałów.

Co istotne, darowizny dolicza się do wartości spadku tzw. substratu zachowku. Jeżeli darowizny wyczerpały majątek spadkodawcy to uprawniony może dochodzić od obdarowanego roszczenia o zachowek.

Taka sama sytuacja tyczy się zapisów windykacyjnych. Nie uwzględnia się natomiast zapisów zwykłych i poleceń.

Jak dochodzić zachowku ?

Osoba uprawniona do zachowku może dochodzić swojego roszczenia wnosząc do sądu Pozew o zapłatę, skierowany przeciwko osobie która uzyskała prawa do spadku. Oznacza to tylko tyle, że uprawniony może żądać tylko i wyłącznie określonej kwoty pieniężnej od pozwanego. Nie można zatem żądać tytułem zachowku wydania określonych przedmiotów z majątku spadkowego.

Przedawnienie roszczenia o zachowek

Końcowo należy wspomnieć, że roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy.

Należy jednak pamiętać, że każda czynność przed sądem która zmierza do dochodzenia roszczenia przerywa bieg przedawnienia np. zawezwanie do próby ugodowej. Samo wezwanie do zapłaty nie przerywa biegu przedawnienia, jednak jest niezbędne jeśli chcemy wykazać przed sądem, że podjęliśmy próbę ugodowego załatwienia sprawy. Jeśli zobowiązany do zapłaty zachowku dobrowolnie nie spełni żądania zapłaty pozostaje jedynie skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.

Jeśli potrzebujesz pomocy w przygotowaniu pozwu o zapłatę zachowku lub odpowiedzi na pozew  zapraszam do kontaktu ( tel. 509-857-440, e-mail: adwokat.serafin@gmail.com)

Joanna Serafin- Adwokat